Keberkesanan usaha pembaratan sultan Salim III kearah mengembaikan kegemilangan Empayar Uthmaniyyah.

Posted by : canalius Monday, February 5, 2018

PENGENALAN

Empayar uthmaniyyah merupakan sebuah empayar Islam yang terbesar dan telah memerintah lebih dari 600 tahun, bermula dari tahun 680H/1281M sehinggalah tahun 1924 M. Sultan Salim III merupakan anak kepada Mustafa III yang berbakat dan disayangi serta merupakan harapan. Sultan salim III menggantikan bapa saudara baginda iaitu Sultan Abdul Hamid I. Bapa dan bapa saudaranya banyak mendedahkan idea-idea barat dari sudut pentadbiran dan ketenteraan kepada sulta Salim III. Sultan salim III telah dilatih oleh bapa saudaranya dalam bidang pentadbiran dan memperkenalkan baginda kepada tokoh-tokoh pemerintah Eropah.

Pembaratan

Politik

Baginda telah memusatkan pentadbiran di seluruh negara kepada satu. Dalam pentadbiran baginda, seramai dua belas orang menteri telah dilantik bagi mengagihkan kuasa Perdana Menteri di samping untuk mengelakkan berlakunya penyelewengan kuasa oleh Perdana Menteri. Hal ini kerana baginda menyatakan dan berpandangan bahawa limpahan kuasa yang luas akan atau sering kali membawa kepada penggantian Perdana Menteri yang kerap dan tidak efisyen. Begitu juga dengan polisi yang dijalankan oleh perdana menteri semasa Jenessari telah mengalami perubahan semasa pemerintahan Sultan Salim III. Polisi yang dijalankan oleh Perdana Menteri semasa Jenissari telah dihapuskan dan telah ditukar kepada polisi yang baru iaitu, Perdana Menteri akan dibantu oleh dua belas orang menteri untuk mengelakkan penyelewengan kuasa oleh Perdana Menteri. Baginda juga telah mewujudkan akta parlimen bagi menghad dan mengawal kuasa Perdana Menteri yang dikawal oleh baginda sendiri.

Baginda juga telah mewujudkan pelbagai jabatan dengan satu ketua di setiap jabatan. Selain setiap jabatan mempunyai ketua, setiap jabatan juga telah diisi oleh baginda dengan setiausaha-setiausaha, kerana sebelumnya dilihat baginda keadaan jabatan-jabatan yang terbabit berterabur dan tidak teratur. Antara jabatan-jabatan yang diwujudkan oleh Sultan Selim III ialah, Jabatan Asafi iaitu merupakan sebuah jabatan Perdana Menteri, dan Jabatan Rais Al-Khutab yang bertujuan untuk membantu Perdana Menteri dalam Hal ehwal pantadbiran. Segala aspek yang menjurus kepada rasuah seperti pemberian hadiah telah dihapuskan oleh Sultan Selim III. Baginda juga telah menghadkan tempoh bagi pegawai yang memegang jawatan di peringkat wilayah kepada tiga tahun.

Sultan Selim III telah mengubah sistem kewangan sebagai langkah pertama dalam pembaharuan bidang ekonomi Empayar Uthmaniyyah. Baginda menghantar wakil-wakil ke luar negeri seperti ke negara Austria untuk mengkaji tentang sistem kewangan di negara itu. Contohnya seperti, baginda telah menghantar Abu Bakar Latif ke Austria untuk mengkaji sistem pentadbiran dan sistem kewangan. Dalam bidang ini juga baginda telah mengubah sistem pungutan cukai. Sebelumnya sistem pungutan cukai adalah dikuasai oleh individu untuk kepentingan mereka sendiri. Individu yang menjalankan kutipan cukai itu adalah seperti Gabenor dan tentera Jenessari. Baginda mengubah sistem pungutan cukai daripada pungutan oleh individu kepada pungutan yang dikawal secara langsung oleh Pusat.

Selain itu baginda juga telah mengurangkan cukai pertanian dan mangukuhkan nilai mata wang. Begitu juga dengan sektor pertanian dan perlombongan, perdagangan eksport dalam kedua-dua sektor ini telah diperluaskan oleh baginda. Sultan Selim III telah memperluaskan perdagangan dengan pihak Eropah terutama dalam perdagangan minyak. Akibat daripada perluasan perdagangan dengan Eropah ini kerajaan Empayar Uthmaniyyah telah mendapat faedah dari segi perkilangan untuk membuat senjata peperangan. Sistem tanah Timar atau tanah yang diberi kepada tentera Jenessari dipantau oleh pegawai-pegawai pusat agar tidak diselewengkan dan mengelakkan daripada berlakunya perebutan justeru itu tanah ini telah di pantau oleh pusat pemerintahan. Pengekalan nilai mata wang, dengan meluaskan aktiviti eksport barangan pertanian dan perlombongan kerana pada masa itu Eropah dan Perancis mengalami revolusi perindustrian.

Pembaharuan Ketenteraan

Selain daripada pembaharuan dalam bidang pentadbiran dan ekonomi Sultan Selim III juga telah membuat pembaharuan dalam bidang ketenteraan kerana pada masa itu Empayar Uthmaniyyah berdepan dengan masalah peperangan. Baginda mengambil langkah yang bijak apabila telah membuat pembaharuan kepada bidang pentadbiran dan ekonomi terlebih dahulu untuk menjayakan matlamatnya iaitu membuat pembaharuan alam bidang ketenteraan. Badinda telah memulihkan ketenteraan Jenessri. Dalam pembaharuan ketenteraan ini, telah menilai semula segala pemberian yang berbentuk insentif kepada Tentera Jenessari iaitu seperti pemberian Timar. Hasil daripada penilaian semula yang telah dibuat oleh Sultan Selim III ialah, Timar telah di ambil alih dan dipantau oleh kerajaan Pusat untuk mengelakkan perebutan dan agar tidak diselewengkan. Pembaharuan pasukan-pasukan lain adalah lebih bersifat radikal. Kira-kira 300,000 orang tentera Jenessari di bahagi kepada dua untuk memperbaiki kebolehan dan disiplin mereka . Gabenor sesebuah daerah dan wilayah diperintahkan untuk mendidik anak-anak muda untuk menjadi pengikut mereka untuk melengkapkan penganti-penganti sebagaimana yang diperlukan . Anak-anak kepada ahli-ahli hanya akan diterima masuk sekiranya mereka ada kebolehan. Berkaitan dengan senjata, pembaharuan yang amat berjaya adalah meriam (Topgu), mortar (Humbaraci) dan Cannon-Wagon (Top Arabic) yang sudah sedia dipengaruhi oleh kerja-kerja Tott . Telah melantik Yussuf Fasa untuk menjadi Perdana Menteri yang bertanggungjawab dalam memajukan ketenteraan atau memodenkan ketenteraan Empayar Uthmaniyyah. Justeru itu, Perdana Menteri yang bertanggungjawab dalam pemodenan ketenteraan Empayar Uthmaniyyah telah mengambil jurulatih daripada Russia yang merupakan tentera Russia yang telah berpaling tadah dan seterusnya dibawa masuk ke Empayar Uthmaniyyah.

Pembaharuan dalam bidang ketenteraan ini lebih menekankan beberapa aspek, termasuklah pembinaan. dan teknologi persenjataan. Mencuba untuk membina kilang-kilang senjata samada senjata jenis ringan dan berat. Selain itu, dalam latihan ketenteraan, pembaharuan yang dilakukan ialah corak latihan yang diadaptasi daripada corak latihan tentera-tentera Perancis dan Russia begitu juga dengan mengikuti kursus peperangan dari Russia dan telah mewujudkan pusat-pusat latihan tentera. Sebagai permulaan telah dilakukan secara rahsia, Sultan Selim III telah melantik seramai seratus pemuda untuk mengikuti latihan ketenteraan, pegawai-pegawai dibayar gaji. Selain daripada mewujudkan pusat-pusat latihan tentera, sekolah-sekolah tentera dan sekolah kejuruteraan tentera juga diwujudkan untuk menjalankan semua jenis atau aspek ketenteraan. Sultan Selim III telah memperbaharui beberapa sistem ketenteraan Empayar Uthmaniyyah antaranya ialah, Sistem Armanda Laut iaitu ketenteraan yang berkaitan dengan pelayaran, memodenkan kubu-kubu utama dan pembaharuan yang terakhir ialah mencetak buku-buku ketenteraan Perancis dan diagihkan kepada pelatih untuk dipelajari, ekoran daripada buku-buku tentera ini yang ditulis dalam bahasa Perancis maka, adalah diwajibkan mempelajari bahasa Perancis untuk menguasai segala yang terkandung didalam buku-buku tentera itu. Armanda laut yang diperkenalkan adalah mengikut teknologi barat. Pelbagai mata pelajaran baru diajar seperti, geometri yang digunakan untuk pelayaran, kartografi dan sebagainya. Pembaharuan yang semakin jauh ini telah menyebabkan tertubuhnya aspek perubatan ketenteraan untuk menjaga kesihatan para tentera. Selain daripada itu telah diwujudkan juga dana-dana ketenteraan.

Reaksi Terhadap Pembaharuan

Bolehlah disimpulkan bahawa pembaharuan yang dilakukan oleh Sultan Selim III adalah atas bantuan Kuasa Barat dan ini telah menyebabkan para ulama menentang program Sultan Selim III atas dasar ia merupakan perbuatan bid’ah dan juga dikira berdosa untuk menerima bantuan daripada orang kafir . Sementara itu, pihak Jenessari selain menerima pendapat tersebut, juga bimbang bahawa perubahan yang sedang berlaku itu akan menyebabkan mereka kehilangan pengaruh. Sehubungan dengan itu, sayugia diketahui bahawa sebelum itu pihak Jenessari sememangnya disanjung sebagai tentera yang terbaik dan dilayan dengan istemewa. Akibat daripada penentangan itu, Sultan Selim III telah digulingkan pada tahun 1807 atas alasan ia telah menyalahi Syarak dan terpengaruh oleh bangsa Eropah.

Penilaian dan Analisis

Pembaharuan yang telah dilakukan oleh Sultan Selim III untuk mengembalikan zaman kegemilangan Empayar Uthmaniyyah adalah tanggungjawab semua pemimpin Empayar Uthmaniyah dan tindakan baginda mengambil kemodenan Barat sebagai contoh adalah tidak salah. Melihat kepada kejayaan yang di capai melalui pembaharuan itu, Empayar Uthmaniyyah Hanya berjaya dibangunkan dari sudut fizikal sahaja. Selain daripada itu, yang lebih mengagumkan ialah perkembangan inteektual yang amat drastic hanya disebabkan oleh satu faktor terbesar iaitu ketenteraan.

Walaupun usaha-usaha oleh Sultan Selim III berjaya membangunkan Empayar Uthmaniyyah dari pelbagai aspek, namun ia tidak dapat mengembalikan zaman kegemilangan Empayar tersebut semasa pemerintahan Sultan Muhammad al-Fatih. Hal ini adalah kerana Sultan Selim III terlalu mengagungkan Revolusi Perancis dan mengabaikan nasihat ulama yang khuatir dengan keikhlasan Perancis membantu Empayar Uthmaniyyah. Golongan ulama yang berpendidikan tradisional tentulah masih segar diingatan mereka semangat Perang Salib, justeru itu menentang Sultan Selim III mendapat bentuan dari kuasa bukan Islam. Begitu juga dengan undang-undang rasuah yang dijalankan hanya di peringkat bawahan sahaja sedangkan di peringkat atasan masih berlaku.

Kesimpulan

Tidak dinafikan pembaharuan yang dilakukan oleh Sultan Selim III berkesan memajukan dan memodenkan Empayar Uthmaniyyah dengan baik dari segi pentadbiran, ekonomi, dan ketenteraan. Namun, idea-idea pembaratan yang diterima oleh baginda bulat-bulat tanpa memikirkan kesannya tidak dapat membawa kepada zaman kegemilangan Empayar Uthmaniyyah seperti semasa Sultan Muhammad al-Fatih yang merupakan matlamat uatma Baginda. Hal ini adalah diakibatkan daripada kelemahan dirinya sendiri yang terlalu percaya kepada Barat atau juga disebabkan oleh faktor persoalan keimanan dan jihad kerana jika dibandingkan dengan zaman kegemilangan Empayar Uthmaniyyah itu, Sultan Selim III lebih menumpukan kepada peningkatan ketenteraan berasaskan idea-idea Barat semata-mata dan kurang memberi perhatian kepada persoalan Jihad dan Keimanan seperti mana zaman pemerintahan Sultan Muhammad al-Fatih.